Nie zawsze istnieje możliwość porodu naturalnego. Czasem jest konieczny poród przez cesarskie cięcie. Cięciem cesarskim określamy poród  drogą zabiegu chirurgicznego polegającego na przecięciu i otwarciu powłok  macicy i wydobyciu płodu. Wbrew niektórym potocznym opiniom, jest to zabieg operacyjny w obrębie jamy brzusznej mogący nieść ze sobą szereg powikłań śród- jak i pooperacyjnych. Cięcie cesarskie, jak każda inna operacja  może wiązać się z ryzykiem powstania  zrostów pooperacyjnych , które są nieprawidłowymi połączeniami pomiędzy tkankami i narządami wewnętrznymi.

Narządy wewnętrzne i wewnętrzna ściany jamy brzusznej pokryte są cienką błoną – otrzewną. Nawet niewielkie jej podrażnienia , do których dochodzi podczas normalnych  czynności wykonywanych w trakcie zabiegu operacyjnego mogą przyczynić  się do powstawania zrostów, a te  mogą  prowadzić do sklejenia się tkanek i narządów, które fizjologicznie nie są ze sobą połączone. Efektem tych nieprawidłowych połączeń (zrostów) są różne dolegliwości i dysfunkcje narządów wewnętrznych oraz ból (przewlekły, nawracający)  w podbrzuszu. Zrosty po cięciu cesarskim mogą powstawać np. pomiędzy macicą i wewnętrzną stroną ściany brzucha i mogą być przyczyną znacznego dyskomfortu życia codziennego jak również komplikacji kolejnego cięcia cesarskiego.

Zrosty w   przebiegu  pooperacyjnym  mogą prowadzić do poważnych powikłań w postaci:

-niedrożności jelit –  jest to najpoważniejsze  powikłanie, które najczęściej wymaga leczenia operacyjnego (powtórnej operacji) ,uwolnienia zrostów i przywrócenia  drożności przewodu pokarmowego

-dysfunkcji przewodu pokarmowego związanej ze zwężeniem jelita, co  powoduje wzdęcia i dolegliwości bólowe.

-niepłodności  – zrosty zlokalizowane w miednicy małej i wewnątrz narządu rodnego (np. po cięciu cesarskim).

– zespołów bólowych .

Uwagi na temat zrostów po cięciu cesarskim, Czy jest to problem kliniczny?

Cięcie cesarskie, wbrew niektórym potocznym opiniom, jest to zabieg operacyjny w obrębie jamy brzusznej mogący nieść ze sobą szereg powikłań śród- jak i pooperacyjnych. Szczególnych umiejętności od operatora wymaga zabieg relaparotomii czyli otwarcia jamy brzusznej, po przebytym w przeszłości zabiegu w tym obszarze i wykonywanie operacji w istniejących już zrostach – niepożądanych efektach poprzednich interwencji chirurgicznych. Proces gojenia rany operacyjnej to de facto tworzenie się zrostów w miejscu nacięć tkanki. Niestety poza miejscem pożądanym zrosty tworzą się w sposób nieprzewidywalny między sąsiednimi narządami często niewyobrażalnie pogarszając warunki operacyjne, zwiększając trudność zabiegu tym samym narażając pacjentkę na możliwość wystąpienia powikłań.

Z niełatwym do przewidzenia istnieniem zrostów w miednicy mniejszej, najczęściej w obrębie załamka pęcherzowo macicznego, przymacicz i zatoki Douglasa, spotykamy się podczas wykonywania kolejnych cięć cesarskich. Tak zmienione warunki mogą stanowić przyczynę poważnych powikłań śródoperacyjnych jak uszkodzenie pęcherza moczowego, jelita, czy nawet krwotoku z dużych naczyń tętniczych/ żylnych. Zrosty są często przyczyną trudności w prawidłowym nacięciu dolnego odcinka macicy i delikatnym wydobyciu płodu. Istnieją pewne techniki operacyjne, które w skojarzeniu ze stosowaniem sprawdzonych preparatów medycznych przeciwdziałających tworzeniu się zrostów, mają na celu zapobieganie temu powikłaniu.

W obecnych czasach toczy się burzliwa dyskusja o dopuszczenie wykonywania cięcia cesarskiego na życzenie, a więc bez wskazań medycznych. Zakwalifikowanie ciężarnej lub rodzącej do cięcia cesarskiego moim zdaniem powinno być poprzedzone wnikliwą analizą i wyczerpującą rozmową z pacjentką. Przedstawiając wszelkie za i przeciw cięciu cesarskiemu należy rzetelnie przedstawić wszelkie możliwe powikłania. Problem tworzenia się patologicznych zrostów jest jednym z najważniejszych tematów, który w rozmowie z pacjentką często jest pomijany lub nie eksponowany z odpowiednią siłą . Podkreślenia wymaga, że zrosty mogą być przyczyną znacznego dyskomfortu życia codziennego jak również komplikacji kolejnego cięcia cesarskiego.

Biorąc powyższe pod uwagę stworzenie algorytmu postępowania śródoperacyjnego podczas cięcia cesarskiego, niwelującego do minimum możliwość tworzenia się niepożądanych zrostów, powinno należeć do priorytetowych zadań obecnego położnictwa.