Endometrioza charakteryzuje się występowaniem fragmentów błony śluzowej macicy (endometrium) w innych narządach poza jamą macicy, które zachowują się i funkcjonują w podobny sposób jak w macicy. W trakcie cyklu miesiączkowego te elementy błony śluzowej podlegają zmianom hormonalnym, a w trakcie miesiączki zaczynają się złuszczać i krwawić. W związku z tym, że krew nie ma odpowiedniego odpływu i gromadzi się tworząc skrzepy, bardzo często dochodzi do powstawania różnego rodzaju torbieli oraz stanów zapalnych. Zmiany endometrialne z każdym cyklem powiększają się jak również mogą powstawać w innych miejscach powodując coraz bardziej nasilające się objawy tej choroby.

Najczęściej ogniska endometriozy występują w narządzie rodnym kobiety, szczególnie na jajnikach, jajowodach oraz części pochwowej szyjki macicy i zatoce Douglasa. Poza narządem rodnym mogą także występować w narządach układu moczowego, jelitach, wyrostku robaczkowym. Fragmenty błony śluzowej macicy mogą także w sporadycznych przypadkach umiejscowić się w bardzo odległych narządach jak np. serce czy płuca.

Endometrioza może wywoływać miejscowe stany zapalne, które są kluczowym czynnikiem powstawania zrostów. Zatem zrosty mogą tworzyć się w następstwie krwawienia ognisk endometrialnych w pobliżu ich umiejscowienia, co wywołuje stan zapalny, co z kolei prowadzi do formowania się tkanki bliznowatej jako części procesu uzdrawiania. Niestety, niekiedy ta uszkodzona tkanka nie formuje samej tylko blizny, ale wchodzi w kontakt z innym obszarem objętym stanem zapalnym i powstaje pasmo tkanki bliznowatej – zrost – pomiędzy dwoma obszarami. Zrosty różnią się postacią, od cienkich i prawie przezroczystych do grubych, gęstych i nieprzezroczystych. W niektórych przypadkach, zrosty mogą rozwinąć się do tego stopnia, że powodują zjawisko tak zwanego „unieruchomienia” macicy.

Podobnie jak sama endometrioza, zrosty mogą powodować ból obniżając przez to jakość życia kobiety do tego stopnia, że z trudnością wykonuje ona codzienne czynności.

W późniejszych etapach endometriozy pojawiają się zrosty w miednicy, spowodowane przez nieleczone torbiele, które „sklejają” narządy miednicy ze sobą. Zrosty poważnie ograniczają prawidłowe funkcje narządów w miednicy, powodując: zaparcia, niestrawność, niepłodność, zaburzenia za strony układu moczowego. Kiedy zrosty są rozciągane pojawiają się silne bóle, które ograniczają ruchomość chorej.