Zapobieganie powstawaniu zrostów
Zapobieganie powstawaniu zrostów
Powstawanie zrostów pooperacyjnych można ograniczyć przez bardzo staranne przestrzeganie techniki operacyjnej przy użyciu zasad mikrochirurgii. Wiadomo, że zastosowanie laparoskopii w porównaniu z laparotomią (klasyczną operacją z otwarciem jamy brzusznej) zmniejsza ryzyko wytworzenia zrostów pooperacyjnych. Jednak nawet minimalnie inwazyjne techniki operacyjne nie redukują całkowicie ryzyka powstawania zrostów. Każdy typ operacji, nawet przy przestrzeganiu wszystkich reguł prewencji, może powodować zrosty pooperacyjne.
Zmniejszenie ryzyka powstawania zrostów uzyskuje się przez:
1) Minimalizację uszkodzenia tkanek w polu operacyjnym (stosowanie technik mikrochirurgii).
2) Oddzielanie sąsiadujących tkanek i uszkodzonych powierzchni otrzewnej od siebie z użyciem miejscowo aplikowanych substancji, tzw. barier przeciwzrostowych (płyny, żele).
Aktualnie coraz powszechniejsze jest stosowanie barier w postaci żelu. Ich zaletą jest szybki i prosty sposób aplikacji. Ważne, aby takie substancje utrzymywały się na powierzchni uszkodzonych tkanek i otrzewnej przez kilka dni (3–5), do czasu wygojenia peritoneum.
Ginekologia operacyjna stanowi szerokie pole do stosowania profilaktyki przeciwzrostowej. Wskazania do stosowania środków przeciwzrostowych obejmują całą gamę klasycznych operacji ginekologicznych (uwalnianie zrostów w jamie brzusznej, usuwanie mięśniaków, operacyjne leczenie endometriozy i inne) i przede wszystkim endoskopowe operacje rekonstrukcyjne macicy i przydatków (jajowody, jajniki).
Preparaty przeciwzrostowe szczególnie polecane są po zabiegach wewnątrzmacicznych w operacyjnym leczeniu niepłodności (leczenie zespołu Ashermana, usuwanie przegrody wewnątrzmacicznej, resekcja mięśniaków, chirurgiczne usuwanie zrostów). Żele sprawdzają się w takich przypadkach ze względu na ich lepkość, która powoduje, że pozostają w macicy w miejscu aplikacji (nie spływają z miejsca nałożenia).
Sposób aplikacji żelu:
Uwalnianie zrostów
Aplikacja żelu przeciwzrostowego
Zagojenie operowanego obszaru w miejscu aplikacj
Czynniki ograniczające
Rozwój medycyny, stosowane leczenie farmakologiczne i chirurgiczne oraz wprowadzenie endoskopowych technik operacyjnych mają na celu minimalizację uszkodzenia tkanek, a tym samym zmniejszenie ryzyka powstawania zrostów. Dlatego szczególną uwagę w profilaktyce przeciwzrostowej zwraca się na bardzo dokładne zamknięcie naczyń krwionośnych (hemostaza), ograniczenie traumatyzacji (uszkodzenia tkanek), a zastosowanie nowoczesnych materiałów operacyjnych (siatki, szwy) zmniejsza ryzyko odczynów zapalnych. Rozwój nowoczesnych technologii medycznych np. elektrokauteryzacji z użyciem lasera, ultradźwięków, noża harmonicznego i innych technik biofizycznych zabezpieczających hemostazę, również zmniejsza ryzyko powikłań spowodowanych zrostami pooperacyjnymi. Natomiast wprowadzenie operacyjnych technik laparoskopowych w procedurach chirurgicznych zwłaszcza w niepłodności daje korzystniejszy i krótszy okres rekonwalescencji, a precyzyjniejszy sposób uwidocznienia narządów i manipulacji śródoperacyjnej zmniejsza ryzyko powstawania zrostów.