Chirurgiczne leczenie zrostów

Chirurgiczna adhezjoliza (uwalnianie zrostów) jest współcześnie stosowaną metodą leczenia zrostów bez względu na metodę adhezjolizy (na przykład laparoskopia, klasyczna operacja brzuszna) oraz na rodzaj zrostów. Skutkuje to jednak kolejnymi uszkodzeniami tkanek i częstymi przypadkami powtórnego tworzenia się zrostów (w 85% przypadków), nawet przy zachowaniu prawidłowej techniki chirurgicznej. O wyborze danego środka do profilaktyki przeciwzrostowej musi zdecydować lekarz operujący zgodnie z zakresem planowanej ingerencji chirurgicznej z uwzględnieniem lokalnych możliwości i stanu klinicznego pacjenta.

Z tego powodu bardzo ważna jest profilaktyka przeciwzrostowa i stosowanie produktów zapobiegających powstawaniu zrostów, zwłaszcza po chirurgicznych zabiegach uwalniania zrostów. Rozwój metod prowadzących do obniżenia powstawania zrostów umożliwia dziś realne zmniejszenie ryzyka powstawania zrostów, a dla pacjentów oznacza lepszy wynik operacji oraz zmniejszenie zagrożenia powikłań. Istnieje coraz więcej dowodów na skuteczność środków służących do ograniczenia ryzyka zrostów pooperacyjnych stanowiących uzupełnienie prawidłowego leczenia chirurgicznego.

Bariery fizykalne w profilaktyce przeciwzrostowej

Filozofia zastosowania barier do redukcji pooperacyjnych zrostów opiera się na przeświadczeniu, że oddzielenie powierzchni otrzewnowych z użyciem różnych materiałów zapobiega powstawaniu zrostów we wczesnym okresie gojenia.

W leczeniu operacyjnym stosowane są następujące grupy barier:

– nierozpuszczalne materiały typu Gore-Tex Surgical Membrane – zawierające polyfluoroethylen są jednym z nowoczesnych osiągnięć w chirurgii umożliwiających przeprowadzenie operacji dotychczas niemożliwych. Sieć otworów w materiale jest bardzo mała, co uniemożliwia przerastanie materiału komórkami i dlatego stanowi mechaniczną barierę uniemożliwiającą powstanie zrostów międzytkankowych. Niedogodnością tej metody jest to, że w większości operacji ginekologicznych, zwłaszcza w leczeniu niepłodności, konieczny jest powtórny zabieg celem usunięcia niewchłanialnej membrany. Dlatego materiał ten rzadko stosowany jest w ginekologii, natomiast znalazł szerokie zastosowanie głównie w torakokardiochirurgii.

Wchłanialne materiały płynne, żelowe i membrany. Zasada działania przeciwzrostowego tych substancji polega na pozostawieniu w jamie otrzewnowej pod koniec zabiegu operacyjnego płynów lub żeli ułatwiających wzajemne przemieszczanie się narządów w jamie brzusznej. W profilaktyce zrostów aplikowana jest również polimeryzowana celuloza, glikol polietylenowy, sól żelazowa kwasu hialuronowego w postaci błony żelowej oraz czysty kwas hialuronowy w formie gęstego, lepkiego żelu, którym pokrywa się miejsca operacyjne. Warstwa żelu zapobiega tworzeniu zrostów w okresie gojenia i odtwarzania nabłonka (pozostaje w miejscu aplikacji przez 7 dni), po czym ulega samoistnemu wchłanianiu.

Badania kliniczne prowadzone przez liczne grupy medyczne potwierdzają ogromne znaczenie profilaktyki przeciwzrostowej w zmniejszeniu dokuczliwych dolegliwości i chorób będących konsekwencją nieprawidłowych połączeń międzytkankowych.